Bạc đạn côn là gì? Đặc điểm thiết kế các loại bạc đạn côn SKF

Bạc đạn côn SKF là sản phẩm đến từ thương hiệu nổi tiếng thế giới - SKF Group. Đây là một loại ổ lăn lý tưởng cho nhiều ngành công nghiệp với khả năng chịu tải đa hướng linh hoạt.

Bạc đạn côn SKF

Bạc đạn côn SKF

Bạc đạn côn được thiết kế đặc biệt có khả năng chịu được các tải trọng gộp hạng nặng. Dòng sản phẩm được phát triển ở nhiều thiết kế, series và kích thước khác nhau nhằm đáp ứng các điều kiện vận hành đặc biệt.

Bạc đạn côn là gì? Đặc tính nổi trội của bạc đạn côn

Bạc đạn côn (Tiếng Anh: Tapered roller bearings) còn được gọi là bạc đạn đũa côn, ổ lăn hình côn là một loại ổ lăn có thiết kế đặc biệt với con lăn hình nón.

Loại bạc đạn này được sản xuất với mục đích chính là tăng khả năng chịu tải cho ứng dụng công nghiệp nặng.

Thiết kế ổ lăn hình nón

Thiết kế con lăn hình nón giúp tăng khả năng chịu lực, giảm ma sát

Đặc điểm cấu tạo của bạc đạn côn

Bạc đạn côn sử dụng con lăn côn để lăn quanh những mặt dẫn côn từ trong ra ngoài. Rãnh chạy của vòng trong, vòng ngoài và con lăn được thiết kế với 1 góc cốt để các bề mặt của rãnh và trục con lăn cắt nhau tại 1 điểm trên tâm trục. Con lăn được dẫn hướng nhờ vành trong côn có gờ.Các bộ phận cơ bản bao gồm:

  • Hình nón (vòng trong).

  • Con lăn hình côn.

  • Vòng cách (rế).

  • Cốc/chén (vòng ngoài) có thể tách rời ra khỏi cụm vòng trong.

Các bộ phận của bạc đạn côn

Các bộ phận cơ bản của bạc đạn côn

Cụm vòng trong (gồm vành trong, con lăn và vòng cách) và vòng ngoài của bạc đạn côn có thể tách rời. Vì vậy, khi sử dụng, bạn có thể điều chỉnh khoảng cách hướng trục giữa vòng ngoài và vòng trong để tạo ra độ hở tốt nhất.

Cấu tạo bạc đạn đũa côn SKF

Vòng ngoài có thể tách rời khỏi bộ côn cho phép lắp đặt linh hoạt

Ưu điểm vượt trội của bạc đạn côn SKF

Bạc đạn côn có khả năng chịu tải tổng hợp lớn, tức là tải hướng kính và tải dọc trục tác động cùng lúc. Biên dạng tiếp xúc logarit hoặc dạng hơi cầu để tránh tập trung ứng lực ở khu vực mặt đầu con lăn. Từ đó, tải trọng được phân bố dọc theo chiều dài con lăn, giúp tăng tuổi thọ hoạt động của bạc đạn.

Những ưu điểm của bạc đạn côn SKF:

  • Bộ phận chén và côn của bạc đạn côn có thể tách rời, cho phép đặt giá trị khe hở theo yêu cầu, hoặc đặt ở tình trạng dự tải để tối ưu hoá hiệu suất làm việc.

  • Bạc đạn côn có khả năng chịu tải trọng lớn, cho phép hoạt động ổn định, bền bỉ ở tốc độ cao.

  • Có thể lắp chung bạc đạn côn với một số loại bạc đạn khác. 

Bạc đạn côn SKF có cải tiến điểm tiếp xúc giữa con lăn và gờ chặn nhằm giảm ma sát. Tận dụng tối ưu tiết diện ngang để con lăn lớn hơn, chịu tải trọng cao hơn. Khả năng chịu tải của bạc đạn côn vượt xa so với các dòng bạc đạn cầu tương tự.

Thiết kế bạc đạn côn SKF

Thiết kế cải tiến giúp giảm ma sát, tăng tuổi thọ bạc đạn

Thiết kế kiểu TQ-line (ký hiệu Q) với bề mặt tiếp xúc hình học và mặt tiếp xúc được tối ưu hoá giúp giảm ma sát và độ mài mòn trong quá trình vận hành.

Kiểu thiết kế QCL7C là dòng bạc đạn côn có khả năng làm việc cao. Các ổ côn này có đặc tuyến ma sát đặc biệt và có thể được điều chỉnh dọc trục trong 1 giới hạn rất hẹp bằng phương pháp mômen ma sát.

Phân loại bạc đạn côn SKF

Bạc đạn đũa côn SKF được sản xuất với dải sản phẩm đa dạng, phù hợp với nhiều ứng dụng công nghiệp. Các loại bạc đạn côn SKF:

Bạc đạn côn 1 dãy

Bạc đạn côn 1 dãy SKF được thiết kế khá đơn giản với 1 dãy con lăn. Loại bạc đạn này nhẹ hơn các loại bạc đạn thông thường. Có thể tháo lắp dễ dàng mà không mất nhiều thời gian.

Bạc đạn côn 1 dãy

Bạc đạn côn 1 dãy với thiết kế đơn giản

Khả năng chịu tải dọc trục của bạc đạn côn tăng khi góc tiếp xúc α tăng. Kích thước của góc tiếp xúc, thường từ 10° đến 30°.

Bạc đạn côn lắp cặp

Đây là phương pháp lắp cặp 2 bạc đạn côn 1 dãy. Thường được áp dụng trong các trường hợp:

  • Khả năng chịu tải của một bạc đạn côn 1 dãy không đủ.

  • Trường hợp trục cần được cố định thương phương dọc trục ở cả hai phía với một khe hở dọc trục hoặc dự ứng lực định sẵn.

bạc đạn côn lắp cặp

Bạc đạn côn lắp cặp SKF

Tuỳ theo yêu cầu, bộ bạc đạn côn lắp cặp có thể được sử dụng với nhiều kiểu sắp xếp:

  • Mặt đối mặt (ký hiệu DF) có 1 vòng chêm đặt giữa 2 vòng ngoài: có đường tải tập trung về phía trục ổ lăn. Do đó, kết cấu này có thể chịu tải dọc trục giới hạn. Cách lắp đối mặt có thể chịu tải dọc dục ở 2 phía. Tuy nhiên, mỗi bạc đạn chỉ chịu tải dọc trục 1 phía. 

  • Lưng đối lưng (Ký hiệu DB) có 1 vòng chêm đặt giữa 2 vòng trong : có đường tải hướng ra ngoài ổ trục để cho một kết cấu tương đối cứng vững, có thể chịu mômen uốn. Cách lắp lưng đối lưng có thể chịu tải dọc trục ở 2 phía. Tuy nhiên, mỗi bạc đạn chỉ chịu tải dọc trục một phía.

  • Cùng chiều (ký hiệu DT) có 1 vòng chêm đặt giữa vòng trong và vòng ngoài: có đường tải song song với nhau. Tải hướng kính và tải dọc trục sẽ được chia đều cho cả 2 bạc đạn. Cách lắp cùng chiều cho có thể chịu tải dọc trục 1 phía. Trong trường hợp tải dọc trục cả 2 phía, cần có ổ lăn thứ ba sử dụng kết hợp và được điều chỉnh theo bộ bạc đạn côn lắp cặp cùng chiều.

Bạc đạn đũa côn lắp cặp 31318 2J/Q DF

Bạc đạn côn 31318 2J/Q DF lắp cặp theo kiểu đối mặt (ký hiệu DF)

Bạc đạn côn 2 dãy

Bạc đạn côn 2 dãy SKF có thể chịu tải trọng hướng kính và tải dọc trục theo cả hai phương. Kết cấu 2 dãy con lăn giúp loại bạc đạn này có độ cứng cao, tăng khả năng chịu tải. Bạc đạn côn 2 dãy thường được dùng trong hộp giảm tốc, mấy cán và máy móc trong ngành khai thác mỏ.

Các kiểu thiết kế:

  • TDI: có 2 vòng ngoài và 1 vòng trong, có 1 vòng trung gian giữa 2 vòng ngoài. Các con lăn hình côn được thiết kế đối mặt. 

  • TDO: có 1 vòng ngoài (chén đôi/cốc đôi) và 2 vòng trong, có 1 vòng trung gian giữa 2 vòng trong. Hai hàng con lăn được thiết kế đối lưng tạo nên kết cấu cứng vững.

Các kiểu thiết kế bạc đạn côn 2 dãy SKF

Bạc đạn côn 4 dãy

Bạc đạn côn 4 dãy có thể chứa tải kết hợp ở tốc độ thấp đến trung bình. Chúng hầu như chỉ được sử dụng trong các ứng dụng cuộn làm việc như máy máy cán.

Các kiểu thiết kế bạc đạn côn 4 dãy SKF

  • TQO: 2 cặp bạc đạn côn đối mặt.

  • TQI: 2 cặp bạc đạn côn đối lưng.

Thiết kế ổ côn 4 dãy

Các kiểu thiết kế bạc đạn đũa côn 4 dãy

Ứng dụng bạc đạn côn SKF

Bạc đạn côn được ứng dụng linh hoạt trong các ngành công nghiệp. Các ứng dụng của bạc đạn côn SKF:

  • Trục cán thép.

  • Trục bánh xe, động cơ, hộp số và bộ bánh răng.

  • Hộp giảm tốc ô tô.

  • Máy móc công nghiệp.

  • Máy móc khai thác.

Lưu ý khi tháo lắp bạc đạn côn

Bạc đạn côn rất dễ bị hư hỏng trong trường hợp bị lắp lệch tâm. Vì thế trong quá trình thay thế và bảo dưỡng, kỹ thuật viên cần lưu ý sử dụng dụng cụ đo lượng kiểm tra kỹ thuật chi tiết này.

Lưu ý khi tháo lắp ổ côn

Lưu ý khi tháo lắp bạc đạn côn để tránh hưu hại thiết bị trong lúc vận hành

Trong điều kiện vận hành có sai lệch động lớn, bạc đạn đũa côn không thể chịu được sai lệch động như bạc đạn cầu. Loại bạc đạn này cũng có những hạn chế đối với sai lệch tĩnh. Tuy nhiên, trong một số ứng dụng, vỏ ổ trục có thể được thiết kế để ổ trục có thể tự căn chỉnh chính xác. 

 

Theo Bạc Đạn Online